Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ IB': Ο ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ IB' 1868-1923

Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος IB' ή Α', πρωτότοκος γιός του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ και της Βασίλισσας Όλγας, γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και έλαβε το όνομα του πατέρα της μητέρας του, του Μεγάλου Δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Ήταν ένα όνομα με μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση για τους Έλληνες και ιδιαίτερα για όσους πατριώτες είχαν ενστερνιστεί τη Μεγάλη Ιδέα ενός ενωμένου Ελληνικού έθνους με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Από το 1884 ως το 1887, ο Κωνσταντίνος, στον οποίο ο πατέρας του είχε δώσει τον τίτλο του Δούκα της Σπάρτης, σπούδασε στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας. Την 22η επέτειο των γάμων των γονέων του, στις 27 Οκτωβρίου του 1889, ο Κωνσταντίνος παντρεύτηκε τη Σοφία της Πρωσίας. Ο πρωτότοκος γιός τους, ο μέλλων Βασιλεύς Γεώργιος Β΄, γεννήθηκε στην οικογενειακή οικία του Τατοΐου, κοντά στην Αθήνα, στις 19 Ιουλίου του 1890 και μεταξύ των νονών του ήταν και η Βασίλισσα Βικτώρια της Μεγάλης Βρετανίας. Ο δευτερότοκος γιός τους, ο μέλλων Βασιλεύς Αλέξανδρος Α΄, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1893, ενώ ο τρίτος γιός τους, ο μετέπειτα Βασιλεύς Παύλος Α΄, γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1901. Η Πριγκίπισσα Ελένη, η οποία παντρεύτηκε το Βασιλέα Κάρολο Β΄ της Ρουμανίας, γεννήθηκε το Μάιο του 1896. Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για τη Γερμανική στρατιωτική εκπαίδευση. Είχε λάβει εξαιρετική παιδεία. Μερικοί απ' τους καθηγητές του ήταν ο ελληνιστής Ιωάννης Πανταζίδης, ο μαθηματικός Βασίλειος Λάκων, ο Κων/νος Παπαρρηγόπουλος, ο συνταγματολόγος Στέφανος Στρέιτ. Πραγματοποίησε σπουδές στην ΣΣΕ, στην Ακαδημία Πολέμου του Βερολίνου και μαθήματα Πολιτικών Επιστημών στην Λειψία και την Χαϊδελβέργη. Το 1897 ξέσπασε ο Ελλητουρκικός πόλεμος. Η Ελλάς ευρισκομένη εις θέσιν πτώχευσης είχε ηττηθεί. Αρχιστράτηγος του πλέον αποδυνανωμένου  και αποδιοργανωμένου  Ελληνικού Στρατού ο Διάδοχος Κωνσταντίνος. Η τουρκία είχε προελάσει στην Θεσσαλία. Ο Βασιλιάς Γεώργιος έχοντας άριστες σχέσεις με την Ρωσία, ειδοποίησε τον τσάρο να επεμβεί ώστε να σώσει την κατάσταση. Έτσι και έγινε. Η Ρωσία επενέβη και η τουρκία σταμάτησε μέχρι την Λαμία, όπου εκεί οι Μεγάλεις Δυνάμεις (Αγγλία & Γαλλία) έδωσαν υπόσχεση στους τούρκους πως οι Έλληνες θα πληρώσουν πολεμική αποζημίωση. Επίσης επέβαλαν στην Πατρίδα μας τον ΔΟΕ (Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος). Εν τούτοις ο Βασιλεύς Γεώργιος απεφάσισε να αναδιοργανώσει τον Ελληνικό Στρατό και το φθινόπωρο του 1900 διόρισε τον γιο του Διάδοχο Κωνσταντίνο Γενικό Διοικητή του Στρατού προσφέροντας επί μία εννεαετία (μέχρι το 1909 που παρέμεινε στην ίδια θέση) πολύτιμες υπηρεσίες στην Ελλάδα και τα επιτεύγματα του ήταν σημαντικά. Πολεμικές προμήθειες, εκπόνηση επιστρατευτικού σχεδίου, πραγματοποίηση Γυμνασίων, επιμόρφωση και εκπαίδευση των αξιωματικών.

Όμως ο Ελληνικός στρατός είχε διχαστεί σε οπαδούς και    αντιπάλους του Κωνσταντίνου και μετά την κατάληψη της εξουσίας στην Κωνσταντινούπολη από τους Νεότουρκους το 1908 αντιφρονούντες Έλληνες αξιωματικοί ανέτρεψαν την κυβέρνηση των Αθηνών. Εγκαθίδρυσαν το Στρατιωτικό Σύνδεσμο, και κεντρικό στοιχείο της κριτικής τους αποτέλεσε αυτό που εξέλαβαν ως "μεροληπτική μεταχείριση στις προαγωγές του Διαδόχου και των αδελφών του". Για να μην αναγκαστεί ο πατέρας τους, ο Βασιλεύς Γεώργιος Α΄, να τους αποπέμψει από το στράτευμα, οι πρίγκιπες παραιτήθηκαν. Όταν ο Βενιζέλος σχημάτισε την κυβέρνηση του μετά την κατάρρευση του Στρατιωτικού Συνδέσμου, εξέφρασε μεγάλο θαυμασμό για το Διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος διορίστηκε Γενικός Επιθεωρητής του Ελληνικού στρατού. Απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη από τους Τούρκους κατά το Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, έχοντας ηγηθεί των Ελληνικών στρατευμάτων στη Μάχη των Γιαννιτσών την 1η Νοεμβρίου του 1912. Ο Κωνσταντίνος επιτυγχάνει με επιδέξιο αιφνιδιασμό την πτώση του Μπιζανίου και την κατάληψη των Ιωαννίνων. Έπειτα, ανήλθε στο θρόνο μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Γεωργίου Α΄ την 5η Μαρτίου του 1913 στη Θεσσαλονίκη. Σχεδόν ενάμιση χρόνο αργότερα, η Ευρωπαϊκή ήπειρος βυθίστηκε στη δίνη του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Λίγο μετά την έναρξη των εχθροπραξιών τον Αύγουστο του 1914, η προπαγάνδα των Γάλλων και των συμμάχων ξεκίνησαν συντονισμένη επίθεση κατά του Κωνσταντίνου, τον οποίο χαρακτήριζαν γερμανόφιλο και "φίλο και γυναικάδελφο του Κάιζερ". Αυτή η στάση πήγαζε από το γεγονός ότι το φθινόπωρο του 1913, λίγο μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο Κωνσταντίνος είχε παρακολουθήσει ασκήσεις του Γερμανικού στρατού μαζί με τον Κάιζερ Βίλχελμ Β΄ και είχε προσπαθήσει να διαπραγματευτεί τη λήψη δανείου από τη Γερμανία. Συν τοις άλλοις, ο Έλληνας Βασιλεύς σπούδασε στη Γερμανία και είχε επηρεαστεί από τη Γερμανική κουλτούρα. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, ο Κάιζερ ζήτησε από τον Κωνσταντίνο να πάρει το πλευρό της Γερμανίας και της Αυστρίας "σε μια ενωμένη σταυροφορία κατά της Σλαβικής επικράτησης στα Βαλκάνια." Η Ελλάδα όμως παρέμεινε ουδέτερη. Όταν, ωστόσο, κατέστη φανερό πως η Τουρκία θα συμμαχούσε με τη Γερμανία, πολλοί Έλληνες θέλησαν να βοηθήσουν τις δυνάμεις της Αντάντ (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία). Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος έφτασε κοντά στο να συνδράμει τη Βρετανία στην εκστρατεία των Δαρδανελίων (Φεβρουάριος-Μάρτιος του 1915) αλλά ο Ιωάννης Μεταξάς, ο εκτελών χρέη αρχηγού του γενικού επιτελείου, τον προειδοποίησε να μην μπεί στον πόλεμο. Ο Βενιζέλος παραιτήθηκε. Προτού όμως γίνει δυνατό να διεξαχθούν εκλογές, τον Ιούνιο του 1915, η υγεία του Βασιλέως Κωνσταντίνου κλονίστηκε.
Έπαθε πνευμονία και πλευρίτιδα, και βρέθηκε κοντά στο θάνατο. Μάλιστα, τον είχε εξομολογήσει ιερέας όταν έφεραν κοντά του την ιερή εικόνα της Παναγίας από την εκκλησία της Ευαγγελίστριας στην Τήνο. 'Ως εκ θαύματος ανέρρωσε, και η σύζυγός του, η Βασίλισσα Σοφία, προσέφερε ένα μεγάλο ζαφείρι σαν τάμα στην εικόνα. Ο Βενιζέλος κέρδισε τις εκλογές του Ιουνίου και το Σεπτέμβριο, καθώς πλήθαιναν οι φόβοι Βουλγαρικής επίθεσης στη Θεσσαλονίκη, κάλεσε - χωρίς τη συναίνεσε του Βασιλέως Κωνσταντίνου - τους Βρετανούς και Γάλλους να στείλουν στρατεύματα στην πόλη. Ο Βασιλεύς τελικά δέχτηκε να επιστρατεύσει 18.000 εφέδρους, ως προφύλαξη για το ενδεχόμενο Βουλγαρικής επίθεσης. Η γενική διοίκηση των γαλλοβρετανικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη ανατέθηκε στο Γάλλο Στρατηγό Σαράι (Sarail) που ήταν ένθερμος αντιμοναρχικός. Οι τρόποι του δεν άρεσαν στο Βασιλέα Κωνσταντίνο. "Δεν δέχομαι να μου συμπεριφέρονται ώς να ήμουν ιθαγενής φύλαρχος," έλεγε. Ο Σαράι προσεταιρίστηκε μέρος της εξουσίας του Βασιλέως, και παρά τη δηλωμένη ουδετερότητα της Ελλάδας ενθάρρυνε τη στρατολόγηση ενός Ελληνικού ¨εθνικού στρατού" για να πολεμήσει τους Βούλγαρους, οι οποίοι είχαν καταλάβει την ανατολική Μακεδονία. Ενώ επικρατούσε γενική ένταση, εμπρηστές χτύπησαν το κτήμα του Βασιλέως στο Τατόι, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές και το θάνατο 18 ανθρώπων. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος με τη Βασίλισσα Σοφία και την οικογένειά τους κατάφεραν να ξεφύγουν ακολουθώντας ασφαλή μονοπάτια μέσα από το δάσος. Την 1η Δεκεμβρίου του 1916, ένα ξέσπασμα βίας από Γάλλους ναύτες και Βρετανούς πεζοναύτες (που οδήγησε στο βομβαρδισμό των Ανακτόρων στην Αθήνα) επέφερε την οριστική ρήξη ανάμεσα στο Βασιλέα Κωνσταντίνο και τις δυνάμεις της Αντάντ, οι οποίες επέβαλαν ναυτικό αποκλεισμό στην Ελλάδα. Οι Γάλλοι, συνεπικουρούμενοι από το νέο Βρετανό Πρωθυπουργό Λόυντ Τζώρτζ, απαίτησαν από τον Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει το θρόνο του προκειμένου να άρουν τον αποκλεισμό. Ο πρωτότοκος γιός του Κωνσταντίνου, ο Διάδοχος Γεώργιος, θεωρήθηκε ακατάλληλος για τη διαδοχή καθώς είχε υπηρετήσει στο γερμανικό στρατό. Έτσι ο Κωνσταντίνος έδωσε τη θέση του στο δευτερότοκο γιό του Αλέξανδρο, χωρίς να παραιτηθεί επισήμως. Οι περισσότερες εξουσίες παραδόθηκαν στο Βενιζέλο. Τον Ιούλιο του 1917, η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία, την Αυστρο-Ουγγαρία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Τα Ελληνικά στρατεύματα πολέμησαν θαρραλέα πλάι στους Βρετανούς στη Λίμνη Δοϊράνη στη Μακεδονία, και συνέβαλαν στην τελική επικράτηση της Αντάντ. Στηριζόμενος στην είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, ο Βενιζέλος προέβαλε τις Ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις - που περιλάμβαναν και τη Σμύρνη - στη Διάσκεψη των Παρισίων που έλαβε χώρα στις Βερσαλλίες. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία συνεχίστηκαν και μετά το τέλος του "Μεγάλου Πολέμου". Τον Οκτώβριο του 1920, ο Βενιζέλος ζήτησε τη Βρετανική υποστήριξη για μια Ελληνική προέλαση προς την Άγκυρα, όπου είχε τη βάση του το Τουρκικό αντιστασιακό κίνημα υπό το Στρατηγό Μουσταφά Κεμάλ. Και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη διεθνείς πολιτικοί ελιγμοί, ο Βασιλεύς Αλέξανδρος της Ελλάδας έπαθε ένα εντελώς αναπάντεχο ατύχημα στο βασιλικό κτήμα του Τατοΐου. Καθώς προσπαθούσε να τραβήξει το σκύλο του που καυγάδιζε με δύο μαϊμούδες, τον δάγκωσε μια μαϊμού στο πόδι. Η πληγή μολύνθηκε, επήλθε σήψη και ο Βασιλεύς Αλέξανδρος πέθανε ύστερα από ένα μήνα στο 27ο έτος της ηλικίας του. Η σύζυγός του, η Πριγκίπισσα Ασπασία (την οποία είχε παντρευτεί το Νοέμβριο του 1919) ήταν τότε τριών μηνών έγκυος. Ο Βενιζέλος στήνοντας Γενικές Εκλογές την 1η Νοεμβρίου 1920, ηττήθηκε ώστε να επομισθούν την Μικρασιατική καταστροφή οι βασιλόφρωνες και εγκατέλειψε τη χώρα. Με δημοψήφισμα στις 20 Νοεμβρίου του 1920, ο Ελληνικός λαός επέλεξε με 1.010.783 ψήφους έναντι 10.883 την επάνοδο του Κωνσταντίνου Α΄, ο οποίος επέστρεψε θριαμβευτικά δύο εβδομάδες αργότερα. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος αποφάσισε τη συνέχιση του πολέμου με την Τουρκία. Στις 25  Μαρτίου του 1921 (ημέρα συμβολική), αναχώρησε για να αναλάβει την αρχιστρατηγία του στρατού στη Μικρά Ασία. Τον ακολουθούσε ο αδελφός του Πρίγκιπας Ανδρέας (πατέρας του Δούκα του Εδιμβούργου) με τον πρωτότοκο γιό του Πρίγκιπα Νικόλαο. Εκεί πολεμούσε επί 14 μήνες με τον Ελληνικό Στρατό επί 14 μήνες φτάνοντας κοντά στην Άγκυρα. Όμως οι ξένες δυνάμεις, ο Βενιζέλος, η αντιπολίτευση και κάποιοι ελάχιστοι λαθασμένοι χειρισμοί της τότε κυβερνήσεως μας οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή. Τον Οκτώβριο-Νοέμβριο του 1921 ο Βασιλεύς επέστρεψε στην Αθήνα. Σ Τον Αύγουστο του 1922 ο Ελληνικός στρατός ηττήθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι στις 27-29 Αυγούστου του 1922 μπήκαν στη Σμύρνη και τη λεηλάτησαν με μεγάλη βαρβαρότητα. Τη μερική εκκένωση της Σμύρνης - με τη βοήθεια Βρετανικών και Γαλλικών πολεμικών πλοίων - παρακολούθησε ως νεαρός αξιωματικός του ναυτικού πάνω στο καταδρομικό "Έλλη" ο Πρίγκιπας, και μετέπειτα Βασιλεύς, Παύλος. Κατά τις τελευταίες μέρες του πολέμου με την Τουρκία, ομάδα Ελλήνων συνταγματαρχών απαίτησε την παραίτηση του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Η κατάσταση της υγείας του ήταν κακή και, αφού συμβουλεύτηκε τον παλιό του φίλο Συνταγματάρχη Μεταξά, παραιτήθηκε για να αποτρέψει τον κίνδυνο εμφυλίου πολέμου. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1922, ο θρόνος πέρασε στο Διάδοχο Γεώργιο, ο οποίος ονομάστηκε Γεώργιος Β΄. Τέσσερις μήνες αργότερα, στις 11 Ιανουαρίου του 1923, ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄ πέθανε πάμφτωχος σε ένα ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου