Η εμφύλια σύγκρουση
Μετά τον α΄ γύρο και την Απελευθέρωση, η απόφαση της κυβέρνησης για αφοπλισμό μόνο του ΕΛΑΣ προκάλεσε την αντίδραση του ΕΑΜ που δημιούργησε κλίμα τρομοκρατίας και βιαιοτήτων στην Αθήνα. Έπειτα οργάνωσε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας στο κέντρο της Αθήνας (3 Δεκεμβρίου 1944), κατά το οποίο περίπου 30 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Τότε ξεκίνησαν μάχες σ' ολόκληρη την Αθήνα ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τις εθνικές στρατιωτικές δυνάμεις στηριζόμενες από βρετανικό στρατό. Οι συγκρούσεις ήταν πολύνεκρες, κράτησαν περίπου έναν μήνα (Δεκεμβριανά ή μάχη της Αθήνας) και έληξαν με ήττα των δυνάμεων του ΕΑΜ και την αποχώρησή τους από την Αθήνα.
Τα Δεκεμβριανά ήταν η πρώτη φάση της εμφύλιας σύγκρουσης και ο β΄ γύρος του ΚΚΕ για κατάληψη της εξουσίας.
Κύρια αιτία του εμφυλίου πολέμου ήταν οι αντιτιθέμενες απόψεις που υπήρχαν σε ευρύτερα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας σχετικά με το πολιτικό μέλλον της Ελλάδος. Στο θέμα αυτό είχε λόγο, πλέον, και η Βρετανία, καθώς η Ελλάδα άνηκε στην δική της σφαίρα επιρροής.
Λίγο μετά υπογράφηκε, από την κυβέρνηση και το ΕΑΜ, συμφωνία ειρήνης στην Βάρκιζα της Αττικής (12 Φεβρουαρίου 1945). Με βάση τους όρους της, δινόταν αμνηστία για ορισμένα από τα αδικήματα που διαπράχθηκαν κατά τα Δεκεμβριανά και προβλεπόταν ότι ο ΕΛΑΣ θα διαλυόταν, θα οργανωνόταν νέος Εθνικός Στράτος, θα διασφαλίζονταν οι ελευθερίες όλων των πολιτών, θα διεξάγονταν δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός αν θα επιστρέψει ή όχι ο Βασιλιάς και θα απομακρύνονταν από τις κρατικές υπηρεσίες όσοι συνεργάστηκαν με το μεταξικό καθεστώς και τους κατακτητές.
Η συμφωνία της Βάρκιζας δεν έφερε την ειρήνευση, επειδή κύριες ρυθμίσεις της δεν εφαρμόστηκαν. Αντιθέτως, το ΚΚΕ ετοίμασε και γ΄ γύρο και προέβη σε αγριότητες και δολοφονίες κατοίκων της υπαίθρου. Έτσι, εξαπολύθηκαν διώξεις σε βάρος αριστερών πολιτών. Σε αυτές τις συνθήκες το ΚΚΕ αποφάσισε να απέχει από τις εκλογές του 1946, θεωρώντας ότι θα είναι νόθες. Οι εκλογές ανέδειξαν νικητή το φιλοβασιλικό Λαικό κόμμα. Την παραμονή των εκλογών ομάδα ενόπλων κομμουνιστών επιτέθηκε σε αστυνομικές δυνάμεις στο Λιτόχωρο Πιερίας, γεγονός που θεωρήθηκε το έναυσμα του Εμφυλίου.
Στις αρχές του 1946, τόσο το επίσημο κράτος όσο και η ένοπλη άκρα Αριστερά κινούνταν, πλέον, στην λογική της ένοπλης σύγκρουσης. Σε αυτό το κλίμα, διεξήχθη ένα δημοψήφισμα το όποιο έφερε πίσω στην Ελλάδα τον Βασιλιά Γεώργιο τον Β΄ (Σεπτέμβριος 1946). Μετά τον θάνατο του, τον διαδέχθηκε στον θρόνο ο αδελφός του Παύλος ο Α΄ (Απρίλιος 1947). Παράλληλα στην ύπαιθρο συγκροτούνταν ένοπλες αριστερές ομάδες που αυτοονομάστηκαν Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (Δεκέμβριος 1946).
Στις αρχές του 1947 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την πρόθεση τους τους να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην Ελλάδα (δόγμα Τρούμαν), μετά την απόφαση της Βρετανίας να αποσυρθεί, στρατιωτικά, από την χώρα. Έτσι έστειλαν μεγάλη στρατιωτικοοικονομική βοήθεια στην Ελλάδα (σχέδιο Μάρσαλ). Οι ΗΠΑ επεδίωκαν να περιορίσουν την σοβιετική επιρροή, καθώς η Σοβιετική Ένωση και ο Στάλιν προέτρεπαν το ΚΚΕ σε σύγκρουση.
Οι αντάρτες (βλέπε γλωσσάριο αντάρτες) καταλάμβαναν εδάφη, πραγματοποίησαν παιδωμάζωμα όπου πάνω από 20.000 παιδιά απήχθησαν και στάλθηκαν στην ΕΣΣΔ. Χωριά πυρπολύθηκαν και πολλοί κάτοικοι της υπαίθρου ζούσαν σε κλίμα φόβου και τρομοκρατίας. Άλλοι δολοφονούνταν με κτηνώδη τρόπο.
'Ετσι δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκεντρώσεως, στα οποία οδηγήθηκαν χιλάδες αριστεροί πολίτες (π.χ. Μακρόνησος κλπ). Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ κηρύχθηκαν παράνομα (Δεκέμβριος 1947).
Η αμερικανική επέμβαση και η ρήξη της Σοβιετικής Ένωσης-Γιουγκοσλαβίας (που στέρησε από τον Δημοκρατικό Στρατό από ένα σημαντικό στήριγμα, την γιουγκοσλαβική βοήθεια) άλλαξαν τα δεδομένα του Εμφυλίου. Τελικά, ο Εθνικός Στρατός υπό την ηγεσία του στρατηγού Αλέξανδρου Παπάγου, απώθησε τον Στρατό των ανταρτών προς τα ελληνοαλβανικά σύνορα σύνορα (Γράμμος-Βίτσι) και τον νίκησε (Αύγουστος 1949).
Ο Εμφύλιος άφησε πίσω του πάνω από 150.000 νεκρούς, περίπου 80.000 πολιτικούς πρόσφυγες, που κατέφυγαν στις χώρες στις χώρες της Α. Ευρώπης, 700.000 ανθρώπους που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και τεράστιες υλικές ζημιές. Επιπλέον, ο Εμφύλιος άνοιξε ένα βαθύ χάσμα ανάμεσα στους Έλληνες το οποίο σφράγισε την μεταπολεμική ελληνική κοινωνία.
Η μεταπολεμική και μεταμφυλιακή Ελλάδα (1949-1963)
Το πολίτευμα της μετεμφυλιακής Ελλάδος ήταν Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Πολλοί αριστεροί, ωστόσο, στέλνονταν στις φυλακές. Ελάχιστοι εκτελέστηκαν. Το κράτος απαιτούσε "πιστοποιητικό κοινωνικό φρονημάτων" (για προσλήψεις κλπ). Το Σύνταγμα του 1952 παραχωρούσε πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες, κατοχύρωνε τον κοινοβουλευτικό χαρακτήρα της Βασιλευομένης Δημοκρατίας, έθετε κάποιους περιορισμούς στην ελευθεροτυπία και απαγόρευε την απεργία των δημοσίων υπαλλήλων. Η Ελλάδα πλέον βρίσκονταν στην σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ οι οποίες μετά την ένταξη της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ (1952) και την εγκατάσταση αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στην χώρα είχαν πρωτεύοντα λόγο στα Ελληνικά πράγματα. Αφανής μηχανισμός δρούσε ανενόχλητα με σκοπό να προστατεύει το πολιτειακό, πολιτικό και κοινωνικό καθεστώς από ενδεχόμενο κομμουνιστικού κινδύνου. Αυτός ονομάστηκε "παρακράτος". Την ίδια περίοδο πλούσιο κοινωνικό έργο ανέπτυξε και η τότε Βασίλισσα Φρειδερίκη η οποία είχε δημιουργήσει παιδικά ιδρύματα όπως οι Παιδουπόλεις, το Σπίτι του Παιδιού, η Βασιλική Πρόνοια με σκοπό την προστασία και εκπαίδευση απόρων και ορφανών παιδιών.
Στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια (1949-1952) σχηματίστηκαν, διάφορες κυβερνήσεις που έμειναν για λίγο στην εξουσία. Αξιοσημείωτη ανάμεσα σε αυτές υπήρξε η κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα, η οποία προχώρησε σε αμνηστεύσεις πολιτικών κρατουμένων σε μία προσπάθεια κατευνασμού των παθών του προσφάτου εμφυλίου.
Το 1952 πρωθυπουργός αναδείχθηκε ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος, επικεφαλής του κόμματος Ελληνικός Συναγερμός (1952-1955). Η κυβέρνηση του ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την ανοικοδόμηση της χώρας, προχώρησε σε κατασκευές έργων υποδομής, υποτίμηση της δραχμής ενώ έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στον τομέα της ασφάλειας.
Διάδοχος του Παπάγου υπήρξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπουργός στις κυβερνήσεις Παπάγου που ίδρυσε το κόμμα Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ) που κυβέρνησε την περίοδο 1955-1963.
Το Κέντρο απέκτησε ενιαία πολιτική έκφραση μόλις το 1961, μετά την ίδρυση της Ένωσης Κέντρου, με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Μεγαλύτερο νόμιμο κόμμα της Αριστεράς ήταν η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ), που ιδρύθηκε το 1951. Το ΚΚΕ βρίσκονταν εκτός νόμου.
Στα τέλη της περιόδου που εξετάζουμε η πολιτική κρίση οξύνθηκε. Η εκλογική νίκη της ΕΡΕ, το 1961, αμφισβητήθηκε έντονα. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν και κοινωνικοί αγώνες με κύριες επιδιώξεις τους περισσότερες δημοκρατικές ελευθερίες, βελτίωση των οικονομικών συνθηκών ζωής και αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση. Σ΄ αυτό το κλίμα, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης (1963). Ο Κ. Καραμανλής, προκαλώντας προβλήματα στις σχέσεις του με τα ανάκτορα, παραιτήθηκε (1963) και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι (1964).
Τουλάχιστον αυτά είναι υπεραρκετά για να καλύψουν το αντίστοιχο κείμενο του βιβλίου Ιστορίας Γ΄ Γυμνασίου. Η προπαγάνδα στα παιδιά δεν έχει όρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου