ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΙΩΝΙΑ

Μία ιστορία που είχε σκονιστεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας είναι αυτή της "Αυτόνομης Ιωνίας". Το κείμενο είναι του Βλάση Αγτζίδη.

"Οι Έλληνες στη Μικρά Ασία ήταν 2.601.312 πριν το 1915 με βάση τις οθωμανικές στατιστικές. Αποτελούσαν έναν ολόκληρο ελληνικό κόσμο, που συνέβαλλε καθοριστικά στη δημιουργία του κράτους της Ελλάδας. Πίστεψαν ότι το κράτος αυτό ήταν ικανό να διαχειριστεί την εθνική υπόθεση και συμπαρατάχτηκαν μαζί του σε σκληρούς αγώνες. Στις κρίσιμες όμως στιγμές ένοιωσαν ότι μόνο αν στηριχτούν στις δικές τους δυνάμεις μπορούν να ελπίσουν στη χειραφέτησή τους. Η Ελλάδα δεν φάνηκε ικανή να διαχειριστεί αποτελεσματικά την μεγάλη πρόκληση που προέβαλε με την ήττα της Τουρκίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι οι κύριες ελληνικές ομάδες της Μικράς Ασίας στην Ιωνία και στον Πόντο, ανέπτυξαν τις δικές τους αυτόνομες πολιτικές οργανώσεις, επιχειρώντας να καλύψουν με τον τρόπο αυτό τα κενά της ελλαδικής πολιτικής.

Αυτόνομη Ιωνία

Οι Έλληνες της Ιωνίας, διαισθανόμενοι από τις αρχές του 1921 την πιθανότητα παραίτησης της Ελλάδας από το μικρασιατικό εγχείρημα προσπάθησαν να δημιουργήσουν δικές τους οργανώσεις με στόχο την αυτονόμηση της Ιωνίας και της δημιουργίας Μικρασιατικού Κράτους. Οι αμφιβολίες του μικρασιατικού ελληνισμού για τις προθέσεις της ελλαδικής ηγεσίας, οδήγησε τους Έλληνες της Μικράς Ασίας που υποστήριζαν τους Φιλελεύθερους;, να κερδίσουν με τη μεσολάβηση του του Βενιζέλου την υποστήριξη των Βρετανών για τη δημιουργία αυτόνομου Ιωνικού Κράτους, το οποίο όπως πίστευαν θα ήταν "οικονομικά δυναμικότερο", "ναυτικό και εμπορικό", "φιλελεύθερο", "φιλοπρόοδο" "εξευρωπαϊσμένο", "φιλοδυτικό" και από φυλετική άποψη το "αντιπροσωπευτικότερο" τμήμα του ελληνισμού. 

Εκπρόσωποι αυτής της τάσης συναντήθηκαν με τον Βρετανό πρωθυπουργό, ο οποίος απέφυγε να δεσμευτεί σε οτιδήποτε. Τον Οκτώβριο του 1921 ιδρύθηκε στη Σμύρνη οργάνωση με το όνομα "Μικρασιατική Άμυνα". Επιτροπές της Άμυνας δημιουργήθηκαν επίσης στο Λονδίνο, στο Βουκουρέστι κ.ά. Παρότι ο στρατηγός Παπούλας αντιμετώπισε ευνοϊκά τους στόχους της Άμυνας, ο αρμοστής της Σμύρνης Στεργιάδης απαγόρευσε ουσιαστικά τη δράση της Άμυνας στις περιοχές που ήλεγχε. 

Το Φεβρουάριο του 1922 η Άμυνα ήρθε σε επαφή με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Γούναρη, ο οποίος απέτρεψε τον στρατηγό Παπούλα να κηρύξει την αυτονομία της Μικράς Ασίας, θεωρώντας ως μη ρεαλιστικό το στόχο. [...] Το σχέδιο της Μικρασιατικής Άμυνας ήταν να καλέσει σε παλλαϊκό συλλαλητήριο στη Σμύρνη που θα ζητούσε από το στρατηγό Παπούλα να ανακηρύξη "την αυτονομίαν της χώρας και τον χωρισμόν από το ανίσχυρον καθεστώς των Αθηνών". Δυστυχώς ο Παπούλας δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τους δισταγμούς του και στις 26 Μαϊου παύθηκε από στρατηγός της στρατιάς. Αυτό πρακτικά σήμαινε και τη λήξη των προσπαθειών για τη δημιουργία της Αυτόνομης Ιωνίας".

Σχόλια

Μία Αυτόνομη Ιωνία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα αντίπαλο στρατόπεδο για την Ελλάδα. Ουσιαστικά θα επρόκειτο για δύο Ελληνικά κράτη κάτι το οποίο επιχειρούσαν οι Άγγλοι το 1860-63 (γι΄ αυτό και εκθρονίστηκε ο Όθωνας Α΄). Το τουρκικό στοιχείο θα ήταν πιο έντονο στην Ιωνία. Μην λησμονούμε ότι την εποχή εκείνη στην Βόρειο Ελλάδα υπήρχαν πολυπληθείς Τούρκοι και Εβραίοι.

Αφ΄ ετέρου το κλίμα της πόλωσης ήταν έντονο εξαιτίας του ολέθριου διχασμού που προκάλεσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και στους κόλπους των βενιζελικών όσο και των φιλοβασιλικών. Αν η κίνηση της Αυτόνομης Ιωνίας γινόταν νωρίτερα (κατά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου) με τον κατάλληλο εξοπλισμό και οργάνωση ίσως ήταν ένα ανάχωμα για την ανίσχυρη τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όταν το Οθωμανικό κράτος διαλυόταν, τότε η Ιωνία θα μπορούσε να κηρύξει ένωση με την Ελλάδα. Έτσι Τουρκία θα εξαφανιζόταν ή θα περιοριζόταν και η Ελλάδα θα είχε διατηρήσει τα εδάφη της Μικράς Ασίας, Ελληνικά εδώ και χιλιετίες!

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Στρατηλάτης Κωνσταντίνος ΙΒ΄ για να περιορίσει την δύναμη της Οθωμανικής Αυ/ρίας και να ζητήσει ανταλλάγματα για την είσοδο της Ελλάδος στον πλευρό παρά το πλευρόν της Αντάντ ζήτησε αυτόνομο Κράτος στην Κωνσταντινούπολη. Δηλαδή Ανεξάρτητη Κωνσταντινούπολη.