OI ΔΕΣΠΟΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Εδώ πολύ επιγραμματικά αναφέρουμε κάθε εορτή:

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Η «υπέρξενος εορτή» που είναι κατ ἀκρίβειαν Δεσποτικοθεομητορική εορτή και η αρχή των Δεσποτικών εορτών. Με την υπακοή της η Θεοτόκος στον λόγο του αγγέλου διόρθωσε την ανυπακοή του Αδάμ και της Εύας και έγινε πρόξενος σωτηρίας ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους. Γράφεται για την πνευματική σύλληψη και γέννηση και για την μόρφωση του Χριστού μέσα μας που γίνεται με πνευματικές ωδίνες.

Η Γέννηση του Χριστού. Η Μητρόπολη των Δεσποτικών εορτών. Είναι το μυστήριο της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού που παραμένει ασύλληπτο από τον ανθρώπινο νου. Αναλύεται, κατά την διδασκαλία των αγίων Πατέρων, το μυστήριο της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεων στο πρόσωπο του Χριστού. Όταν ο άνθρωπος καθαρίσει την καρδιά του και φωτισθεί ο νους του τότε συλλαμβάνεται μέσα του ο Χριστός ως βρέφος και γεννάται με τις αρετές. Έτσι καταλαβαίνουμε πως ενεργεί η Χάρη και τι είναι θέωση της ανθρωπίνης φύσεως.

Η Περιτομή του Χριστού. Αναφέρονται τα αίτια για τα οποία ο Χριστός περιτμήθηκε. Δέχθηκε τον νόμο αλλά τον υπερέβη πραγματοποιώντας μία πραγματική ρήξη δίχως να τον καταργήσει. Η περιτομή του Χριστού υποδεικνύει σε μας την περιτομή της καρδίας, που συνδέεται στενά με την πνευματική ζωή. Οι άγιοι Πατέρες ομιλούν για εσωτερική και πνευματική περιτομή που είναι η κάθαρση της καρδιάς και η μεταμόρφωση των παθών της ψυχής, ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει κοινωνία και ενότητα με τον ΘΕΟ.

Η Υπαπαντή του Χριστού. Το περιστατικό της προσφοράς του Χριστού στον Ναό μας υπενθυμίζει ότι η σύλληψη και η γέννηση ενός ανθρώπου δεν είναι έργο της φύσεως, αλλά της ενεργείας του ΘΕΟΥ. Γι αὐτόν τον λόγο το προσφέρουμε στον ΘΕΟ με την ακολουθία του σαραντισμού και ανήκει στον ΘΕΟ. Για να συναντήσει και να δη κανείς τον ΘΕΟ πρέπει προηγουμένως να καθαρθεί και να φωτισθεί στην ψυχή όπως ο δίκαιος Συμεών και η Προφήτιδα Αννα.

Τα θεία Θεοφάνεια. Ο Χριστός με την βάπτισή του θέσπισε το μυστήριο του Βαπτίσματος δια του οποίου εισαγόμαστε στην Εκκλησία. Με την εμφάνιση της Αγίας Τριάδος, που ήταν ένας από τούς σκοπούς της θείας ενανθρωπήσεως αλλά και της βαπτίσεως, έχουμε την επίσημη ομολογία ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι ο «εις της Τριάδος». Δόθηκε η δυνατότητα στον καθένα να αποκτήσει την Χάρη της υιοθεσίας και τα Θεοφάνεια στην προσωπική του ζωή.

Η Σοφία του Θεού. Αν και δεν συγκαταλέγεται στο λεγόμενο Δωδεκάορτο και είναι άγνωστη σε πολλούς, παραμένει μεγάλη Δεσποτική εορτή. Ο Χριστός είναι η ενυπόστατη και πραγματική Σοφία του Θεού και η διδασκαλία Του, που είναι «ρήματα ζωής αιωνίου» και «ύδωρ ζων», έχει θεία ενέργεια που θεραπεύει τον άνθρωπο.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού. Ο Χριστός με την Μεταμόρφωσή Του έδειξε την θέωση της ανθρωπίνης φύσεως και την δόξα όσων θα ενωθούν με Αυτόν. Ο ουσιαστικός σκοπός της Εκκλησίας είναι να οδηγήσει τον άνθρωπο το "καθ΄ ομοίωσιν", στην θέωση, που είναι η όραση του ακτίστου Φωτός. Γίνεται λόγος και για την μεταμόρφωση των Μαθητών που έγινε σε όλη την ψυχοσωματική τους ύπαρξη. Υπογραμμίζεται ιδιαίτερα ότι ο Θεός αποκαλύπτεται σε όσους θέλει και ότι η αποκάλυψη αυτή είναι ανάλογη με την πνευματική κατάσταση των ανθρώπων.

Η Ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Η ανάσταση του Λαζάρου είναι τύπος της τριημέρου Αναστάσεως του Χριστού και της κοινής αναστάσεως των ανθρώπων. Δηλώνεται πως ενεργούσαν οι δύο φύσεις στον Χριστό, η θεία και η ανθρώπινη, «ατρέπτως, ασυγχύτως, αδιαιρέτως». Παρουσιάζεται η αλληγορική ερμηνεία των γεγονότων της εγέρσεως του Λαζάρου και της εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπως διατυπώνεται στα έργα πολλών Πατέρων. Η Εκκλησία μας προετοιμάζει για να προσεγγίσουμε στην εορτή κατάλληλα, ώστε να γίνει η είσοδος του Χριστού στην καθαρή καρδιά του ανθρώπου.

Τα Πάθη και ο Σταυρός του Χριστού. Ερμηνεύονται θεολογικά όλα τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται στο πρόσωπο του Χριστού τον καιρό του Πάθους και της Σταυρώσεως. Ο τρόπος με τον οποίο πέθανε ο Χριστός στον Σταυρό φανερώνει την εξουσία Του πάνω στον θάνατο, αφού ο Ιδιος πέθανε όταν θέλησε και όχι όταν ήλθε ο θάνατος. Με το πάθος του ο Χριστός αποδείχθηκε ο πραγματικός ιατρός των ανθρώπων, ο νέος γενάρχης του ανθρωπίνου γένους αφού το ελευθέρωσε από την δουλεία του διαβόλου και του θανάτου. Η σταυρική θυσία του Χριστού και το Παθος Του δείχνουν την μεγάλη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο.

Η Ανάσταση του Χριστού. Είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία. Γίνεται λόγος για το νομικό Πάσχα, το Πάσχα της Θείας Χάριτος και το Πάσχα του μέλλοντος αιώνος (Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος). Δια της Αναστάσεως του Χριστού αποκτά άλλο νόημα και η ζωή και ο θάνατος. Αναλύονται τα αίτια για τα οποία ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη. Διατυπώνεται η σημασία του σαββατισμού στην Ορθόδοξη Παράδοση και υπογραμμίζεται ότι για να βιώσει κανείς την ανάσταση θα πρέπει πρωτίστως να εισέλθει στον θείο σαββατισμό.

Η Θεία Ανάληψη. Είναι το πλήρωμα και το κόσμημα όλων των Δεσποτικών εορτών. Ο Χριστός με την Ανάληψή Του στους ουρανούς ανύψωσε την ανθρώπινη φύση και την εθέωσε. Τονίζεται η αξία και η θέωση του ανθρωπίνου σώματος. Οι άγιοι Πατέρες μας υποδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να βιώσει ο Χριστιανός την Ανάληψη του Χριστού στην προσωπική του ζωή.

Η Πεντηκοστή. Είναι η τελευταία εορτή της Θείας Οικονομίας. Υπογραμμίζονται κυρίως τα χριστολογικά γεγονότα που συνδέονται στενά με το Άγιον Πνεύμα και ότι σκοπός της πνευματικής ζωής είναι η μέθεξη του Αγίου Πνεύματος δια του οποίου γινόμαστε ζωντανά μέλη της Εκκλησίας και έχουμε κοινωνία με τον Τριαδικό ΘΕΟ. Η ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά επιβεβαιώνεται από την εσωτερική καρδιακή προσευχή δια της οποίας λαμβάνουμε την υιοθεσία.

Με την ανάλυση κάθε Δεσποτικής εορτής επισημαίνεται ότι δεν πρόκειται για ένα ιστορικό τυπικό γεγονός που έγινε κάποτε και ότι δεν αρκεί μόνον η θεωρητική γνώση των εορτών. Απαιτεῖται κάθαρση των σωματικών και ψυχικών αισθήσεων και κατάλληλη προετοιμασία, όπως διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες, ώστε ο Ορθόδοξος χριστιανός να προσεγγίσει σωστά αυτά τα γεγονότα και να τα εορτάσει θεϊκώς βιώνοντας όλες τις ηλικίες του Χριστού και μετέχοντας προσωπικά σε κάθε Δεσποτική εορτή. Ο σκοπός του ανθρώπου, αλλά και το βαθύτερο έργο της Εκκλησίας είναι να φθάσει ο άνθρωπος «εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού», που είναι η θέωση του ανθρώπου.

Προς γνώσιν των Πιστών και θεολογικήν αυτών κατάρτισιν.