Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 1973-74

Γράφει ένας από τους διαχειριστές του "Δημοκρατικού Εθνικού Ρεύματος".

Η οικονομία μίας χώρας ασφαλώς εξαρτάται από το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, το πολίτευμα που έχει και από την πολιτική και κοινωνική κατάσταση. Η Ελλάδα της δεκαετίας του 1950 ήταν μία Ελλάδα πληγωμένη βαθύτατα διότι συμμετείχε σε 2 πολέμους, υπέφερε μία τριετή τριπλή κατοχή και ταυτόχρονα και στο τέλος η ξενοκίνητη κομμουνιστική ανταρσία που προκάλεσε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των κατοίκων της υπαίθρου. Μολαταύτα, οι Έλληνες αγωνίστηκαν για την ανόρθωση της χώρας και την 23ετία 1950-1973 επιτελέστηκε στην Ελλάδα το λεγόμενο "Οικονομικό θαύμα".

Η Ελλάδα μέσο όρο οικονομικής ανάπτυξης ήταν στο 7% όντας δεύτερη μετά την Ιαπωνία!

Οι προσπάθειες της Ελληνικής κοινωνίας, το πολίτευμα (Βασιλευομένη Δημοκρατία) και οι οικονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων απέδωσαν πολύτιμους καρπούς με αποτέλεσμα την άνοδο του βιοτικού επιπέδου.

Επί στρατιωτικού καθεστώτος Παπαδόπουλου, μισθοί και συντάξεις (όχι όλοι και όλες) αυξήθηκαν ή και διπλασιάστηκαν, τα δημόσια οικονομικά ήταν σε ικανοποιητικά επίπεδα, η ανεργία είχε σχεδόν μηδενιστεί, δεν είχε επιβληθεί κανένας νέος φόρος, το χρέος βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, οι προυπολογισμοί του κράτους ήταν πλεονασματικοί γεγονότα που αποδεικνύουν την επιτυχία του πενταετούς προγράμματος 1968-1972 που εκπόνησε ο οικονομικός εγκέφαλος του καθεστώτος Νικόλαος Μακαρέζος. Ωστόσο, περί τα τέλη του 1972 η κατάσταση αλλάζει...

Η κρίση 1973 – 74

Γύρω στο 1972 όμως, η οικονομική εξέλιξη άρχισε να ξεφεύγει από τον έλεγχο του καθεστώτος, με αμεσότερο σύμπτωμα την επιτάχυνση του πληθωρισμού. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή άρχισε να ανεβαίνει εκρηκτικά.

Ο πληθωρισμός ανέτρεψε την σταθεροποιητική προσπάθεια δεκαετιών. Η απότομη αναζωογόνηση του είχε πολλές αιτίες.
Αιτίες:
* η κρίση του δολαρίου το 1972 και 1973 που παρέσυρε σε υποτίμηση και την δραχμή της πρόσδεσής της σε αυτό,
* η κρίση του πετρελαίου τον Οκτώβριο του 1973, που όξυνε απότομα τα προβλήματα του εξωτερικού ισοζυγίου και προκάλεσε πιέσεις μέσω της τιμής του πετρελαίου.
Αλλά η ύφεση δεν ήταν μόνο ελληνική. Ήταν παγκόσμια.

Η κυβέρνηση επιχείρησε να ελέγξει τις πληθωριστικές πιέσεις με αστυνομικά – διοικητικά μέτρα, και την προσφυγή σε μία περιοριστική πολιτική που περιείχε πιστωτικούς περιορισμούς, ειδικό φόρο ανά τετραγωνικό μέτρο για νέες οικοδομές, αύξηση επιτοκίων, μέτρα ανάσχεσης των εισαγωγών. Οι δημόσιες υπηρεσίες και οι οργανισμοί από αποτελεσματικές και αποδοτικές, άρχισαν να αποδιοργανώνονται με την κρίση, ευνοικά δάνεια από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος δεν έγινε δυνατό να αντληθούν, οι επενδύσεις στην μεταποίηση εμφάνιζαν σχετική υστέρηση και οι κρατικοί πόροι χρησιμοποιούνταν ολοένα και λιγότερο ορθολογικά.
Με την επιβολή της χούντας Ιωαννίδη η οικονομική κατάσταση επιδεινώθηκε. Προκάλεσε εκτεταμένη ζημιά στην Εθνική Οικονομία. Η κυπριακή κρίση θα δώσει το τελικό πλήγμα στο καθεστώς των λοχαγών το οποίο και ανετράπη.
Το 1973 η ανάπτυξη είχε φθάσει το 8,3% ενώ το 1974 στο -6,4%! Δηλαδή χειρότερα από σήμερα.

Πηγές:
* Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ΙΣΤ΄ Τόμος, Εκδοτικής Αθηνών.
* Κρατικά δημοσιονομικά στοιχεία,
* Monitoring the World Economy 1820-1992, Angus Maddison