Η ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ & ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ!

Οι Τούρκοι είχαν συγκεκριμένα σχέδια και επιδίωκαν να τα επιβάλουν διά πυρός και σιδήρου, αλλά και με δολιότητα. Προσποιούνταν ότι ήταν έτοιμοι να καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών, αφού είχε συμφωνηθεί εκεχειρία, ωστόσο στην πραγματικότητα προσπαθούσαν να κερδίσουν χρόνο, για να μεταφέρουν ενισχύσεις, να εδραιώσουν τις θέσεις τους σε στρατηγικά σημεία. Προετοίμαζαν επισταμένα την εφαρμογή του σχεδίου Αττίλας ΙΙ, τη δεύτερη φάση της εισβολής στην Κύπρο και δυστυχώς η νέα κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή στην Αθήνα, όχι απλά δέχθηκε την εκεχειρία (μέχρι τότε μόνο το 4% του εδάφους της Κύπρου είχε καταληφθεί) αλλά δεν έκανε και τίποτα στο μεσοδιάστημα για να ενισχύσει τις ελληνικές δυνάμεις στο νησί.
Η κατάσταση αντικατοπτριζόταν από τα πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα: «Οι Τούρκοι επεξέτειναν τας προκλήσεις των. Κόλασις πυρός εις Λευκωσίαν. Επί ώρας έβαλλον διά βαρέων όπλων κατά των Ελλήνων. Πυρκαϊαί εις ‘πράσινην’», έγραφε ο «Φιλελεύθερος» στις 9 Αυγούστου 1974. Η διάσκεψη της Γενεύης, υπό την αιγίδα του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Κουρτ Βαλντχάιμ, επαναλήφθηκε στις 8 Αυγούστου 1974 και δύο μέρες αργότερα, συνεχίστηκε με τη συμμετοχή των Γλαύκου Κληρίδη και Ραούφ Ντενκτάς. Η Τουρκία ακολουθούσε αδιάλλακτη τακτική στις διαπραγματεύσεις και είχε τον σκοπό της. Συνέχιζε να καταλαμβάνει στρατηγικές θέσεις και να ενισχύει τα στρατεύματά της για να καταλάβει διά της βίας τα εδάφη για τα οποία είχε βλέψεις.
«Ενώ ο κ. Κληρίδης προσπαθεί να διασώσει το ενιαίον κράτος. Αυτόνομον τουρκικόν κράτος επιδιώκει ο Ντενκτάς. Δια να μετακινήση εκεί τους Τούρκους», σύμφωνα με τον «Φιλελεύθερο» στις 10 Αυγούστου 1974. Ο Γλ. Κληρίδης είχε ζητήσει την αποκατάσταση του Συντάγματος, ενώ ο Ραούφ Ντενκτάς είχε ζητήσει λύση διοικητικής και γεωγραφικής διαίρεσης της Κύπρου, δηλαδή καθαρή διχοτόμηση. Στις 12 Αυγούστου 1974 οι δύο πλευρές αντάλλαξαν σχέδια για λύση του Κυπριακού. Το σχέδιο του Γλαύκου Κληρίδη προέβλεπε διατήρηση του δικοινοτικού χαρακτήρα της συνταγματικής τάξης, κατανομή εξουσιών μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και αυτόνομων κοινοτικών διοικήσεων, διατήρηση του προεδρικού συστήματος, καθορισμό περιοχών στις οποίες η ελληνική και τουρκική κοινοτική διοίκηση θα είχαν αρμοδιότητα. Το σχέδιο του Ραούφ Ντενκτάς ήταν απροκάλυπτα διχοτομικό, αφού προνοούσε τη δημιουργία δύο ομόσπονδων κρατών, με απόλυτο έλεγχο και αυτονομία μέσα στα γεωγραφικά τους όρια, παραχώρηση του 34% του κυπριακού εδάφους, του βόρειου τμήματος του νησιού για το τουρκοκυπριακό κράτος.
Η κυπριακή αντιπροσωπεία, την οποία αποτελούσαν οι Γλαύκος Κληρίδης, Τάσσος Παπαδόπουλος, Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης και Πόλυς Πολυβίου, απέρριψαν το σχέδιο Ντενκτάς. Αυτές οι εξελίξεις καταγράφηκαν στον «Φιλελεύθερο» την Τρίτη, 13 Αυγούστου 1974. Η εφημερίδα είχε πρωτοσέλιδο τίτλο: «Ουδεμία πρόοδος εις Γενεύην. Ο κ. Κληρίδης απέρριψε Τουρκικάς αντιπροτάσεις. Η φόρμουλα του κ. Κάλλαχαν».
Το σχέδιο Γκιουνές και το ναυάγιο των συνομιλιών
Στην πρώτη σελίδα του «Φιλελεύθερου» δημοσιευόταν και φωτογραφία από την περιοχή «Πέντε Μίλι», στην οποία καταγράφηκε η μεταφορά ενισχύσεων με πλοία. Στη λεζάντα η εφημερίδα ανέφερε: «Ο γραφικός μικρός κόλπος στο “Πέντε Μίλι” Κερύνειας και η ξανθή αμμουδιά κατακλύζονται ως άλλοτε χιλιάδες κολυμβητές». Σήμερα, ως δεικνύει η φωτογραφία, η ωραία παραλία έγινε υπαίθριο  οπλοστάσιο. Μεγάλα επιβατικά σκάφη του Τουρκικού στρατού πηγαινοερχόνται καθημερινά και αποβιβάζουν τεθωρακισμένα και παντός είδους πυρομαχικά.
Σχέδιο υπέβαλε στην  διάσκεψη της Γενεύης Υπουργός Εξωτερικών, Γκιουνές, το οποίο παρουσίασε ως τουρκική «παραχώρηση» για την εξεύρεση λύσης. Με βάση το σχέδιο Γκιουνές η συνολική έκταση του τουρκοκυπριακού κράτους θα ήταν 34%, αλλά αυτό θα κατανεμόταν σε μια μεγάλη συμπαγή τουρκοκυπριακή ζώνη και σε έξι άλλες περιοχές. Ο Γκιουνές υπέβαλε το σχέδιό του τελεσιγραφικά, αξίωσε απάντηση εδώ και τώρα, απορρίπτοντας εισήγηση του Υπουργού Εξωτερικών, Γεώργιου Μαύρου, για διακοπή 24 ή 36 ωρών για να διαβουλευθεί με την κυβέρνησή του.  Εισήγηση του Γλαύκου Κληρίδη για διακοπή 48 ωρών, ώστε να συζητήσει το σχέδιο Γκιουνές στην Κύπρο, απορρίφθηκε επίσης. Ο Γκιουνές είχε έμμεση υποστήριξη και από τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσιντζερ, ο οποίος διαμήνυσε μέσω του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών, Τζέιμς Κάλαχαν, ότι οι ΗΠΑ δεν επρόκειτο να κάνουν οτιδήποτε για να παρεμποδίσουν περαιτέρω προέλαση των τουρκικών στρατευμάτων.
Ο Γεώργιος Μαύρος σχολίασε ότι για την Κύπρο θα ήταν προτιμότερο να εμπλακεί σε έναν καταστροφικό πόλεμο, παρά να αποδεχτεί ένα τέτοιο σχέδιο. Στις 14 Αυγούστου 1974, το πρωί που τα τουρκικά στρατεύματα άρχισαν εκ νέου τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, ο «Φιλελεύθερος» πρόλαβε να εκτυπωθεί, καταγράφοντας τις εξελίξεις της προηγούμενης μέρας. Ο πρωτοσέλιδος τίτλος ήταν: «Ζητούντες καντόνια και το 33% της Κύπρου. Οι Τούρκοι απαιτούν εκβιαστικώς συμφωνίαν επί σχεδίου των διά δύο ομοσπονδιακά κράτη εις Κύπρον». Δεν ήταν κάτι τέτοιο στις προθέσεις της Τουρκίας. Δεν ήταν κάτι τέτοιο στις προθέσεις της Τουρκίας. Ο Γκιουνές ενημερώθηκε ότι τα τουρκικά στρατεύματα ήταν έτοιμα να εξαπολύσουν επίθεση εναντίον των ανυπεράσπιστων πόλεων,της Αμμοχώστου, της Μόρφου κ.λπ., γι’ αυτό και οδήγησε τη διάσκεψη της Γενεύης σε ναυάγιο τις πρωινές ώρες της 14ης Αυγούστου.
Προφητική διακήρυξη Αμμοχωστιανών ΠΟΙΟΣ να τους το έλεγε...
Αμμοχωστιανοί σε διακήρυξή τους υποδείκνυναν ότι «επιβάλλεται η συναδέλφωσις όλων χάριν της εθνικής επιβιώσεως της Κύπρου». Η διακήρυξή τους δημοσιεύτηκε στον «Φιλελεύθερο» στις 14 Αυγούστου 1974. Την ίδια μέρα τα τουρκικά στρατεύματα προέλασαν προς την Αμμόχωστο. Και ήταν τόσο σημαντικό το μήνυμα που ήθελαν να δώσουν: «Κρίνεται ορθό όπως χωρίς θόρυβον και πρόκλησιν κάθε ορθοφρονών πολίτης προσπαθεί και εργάζεται διά να πείση όσο μπορεί περισσοτέρους περί της ανάγκης της συμπνοίας όλων μας». Τη διακήρυξη υπέγραφαν, ανάμεσα σ’ άλλους, οι Παναγιώτης Τουμαζής, Πρόδρομος Παπαβασιλείου, δρ Χριστάκης Μιχαηλίδης, Σταύρος Πισσαρίδης, Φάνος Επιφανίου, Κωνσταντίνος Λόρδος, Αδάμος Αδαμίδης, Άκης Λόρδος, Τάκης Κυριακίδης, Γεώργιος Βραχίμης, Νίκος Αγγελίδης, Αλέξης Γαλανός, Ανδρέας Βασιλείου, Μελής Λαμπρίας, Κλαίρη Αγγελίδου, Ανδρέας Μάτσης κ.ά. 
Το τι θα επακολουθούσε μπορούσε κανείς να το φανταστεί, «μετά τας δυσχερείας στην Γενεύην. Εις συναγερμόν η Ουνφικύπ. Εκινήθη και πάλιν ο μηχανισμός εκκενώσεως των ξένων». Τη δύναμη της Ουνφικύπ αποτελούσαν 4.400 άνδρες, από τους οποίος οι 1.408 ήταν Βρετανοί, οι 948 Καναδοί, οι 520 Αυστριακοί, οι 436 Δανοί, οι 620 Φιλανδοί και οι 508 Σουηδοί. Σε επιφυλακή τέθηκαν και οι βρετανικές Βάσεις. 
 

Πηγή: defencenet